Việt Nam là một đất nước có nền văn hóa cà phê lâu đời và phong phú. Với những đặc điểm về đất đai và khí hậu thì các vùng đất Việt Nam đã cho ra đời những loại cà phê nguyên chất ngon nhất thế giới. Hãy cùng Việt Thiên tìm hiểu qua bài viết sau đây nhé!

Cà phê Robusta là cà phê nguyên chất được yêu thích tại Việt Nam

Robusta là một trong hai giống cà phê được ưa chuộng trên thế giới. Ở Việt Nam, cà phê Robusta hay còn được gọi là Canephora dễ chăm sóc hơn và chịu được thời tiết tại Việt Nam nên có năng suất cao. Hiện nay, giống cà phê này chiếm khoảng 29% sản lượng cà phê thế giới.

Nước Việt Nam được biết đến là quốc gia có lượng xuất khẩu cà phê Robusta lớn thứ hai thế giới. Cà phê Robusta được biết đến là loại cà phê nguyên chất có vị đắng đậm, không chua, hương thơm quyến rũ và là cây cà phê nổi tiếng nhất ở nước ta.

Cây cà phê Robusta, còn được biết đến với tên gọi cà phê vối. Đây là loại cà phê rất thích hợp với khí hậu, thổ nhưỡng tại vùng Tây Nguyên Việt Nam, hằng năm đạt 90 – 95% tổng sản lượng cà phê. Hàm lượng caffein trong hạt cà phê Robusta cao hơn, chiếm từ 3% đến 4%.

Vị của cà phê nguyên chất nằm trong khoảng từ trung tính cho đến rất gắt. Hương vị cà phê Robusta được miêu tả là giống như bột yến mạch. Khi ngửi cà phê Robusta chưa rang sẽ thấy mùi gần giống đậu phộng tươi. Sau khi rang có mùi thoang thoảng, ngửi kỹ giống như có mùi cao su bị đốt cháy.

Cà phê nguyên chất Robusta sau khi pha xong sẽ có màu nâu sánh. Trước đây, loại cà phê này rất ít được ưa chuộng ở thị trường Châu Âu, thường được sử dụng để sản xuất cà phê hòa tan, cà phê espresso, và như một chất độn trong một số hỗn hợp cà phê xay, trong ngành thực phẩm và đồ uống.

Hiện tại, các tỉnh trồng cà phê Robusta phổ biến nhất gồm có Đăklăk, Đăk Nông, Lâm đồng, Gia Lai, Cầu Đất, Núi Min, Trạm Hành (Lâm Đồng) và đặc biệt Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk) với diện tích lên đến 90% trên tổng diện tích canh tác cà phê.

Hạt của Robusta sẽ to hơn Arabica. Phải được sấy trực tiếp chứ không phải lên men, vị đắng chiếm chủ yếu. Nó được trồng ở độ cao dưới 600m, khí hậu nhiệt đới và có mặt ở nhiều nước. 

Cà phê nguyên chất không chỉ mang vị đắng đậm, ngọt hậu mà còn mang cả tính cách và niềm tự hào của người Việt Nam. Hương vị của cà phê Robusta nguyên chất vẫn được đánh giá là kém cạnh hơn Arabica. Do đó, người ta thường pha trộn thêm Arabica hoặc các loại cà phê khác cùng với Robusta. Điều này giúp trung hòa hương vị, mang đến mùi vị thơm ngon.

Cà phê Arabica - cà phê nguyên chất được thế giới yêu thích

Arabica được ca ngợi là loại cà phê ngon nhất thế giới. 70% sản lượng cà phê thế giới là cà phê Arabica. Cũng vì thế mà giống cà phê này được lai tạo và cho ra nhiều loại cà phê nguyên chất nhất trên thế giới hiện nay. Có thể kể đến như là Moka, Catimor, Bourbon hay Typica,...

Cà phê Arabica hay còn được gọi là cây cà phê chè. Chúng ưa sống ở vùng núi cao với khí hậu thấp. Khí hậu thích hợp cho cà phê Arabica là những nơi có lượng mưa đều hàng năm, chịu được nhiệt độ thấp tầm khoảng 15 – 24°C, thường được trồng ở độ cao 1000 – 1500m so với mực nước biển, thậm chí đến 2800m.

Loại cà phê này có hạt hơi dài. Khi pha cà phê nguyên chất sẽ có vị hơi chua, nhưng có hương thơm hoa quả rất tinh tế, quyến rũ. Arabica có giá trị kinh tế nhất trong số các loài cây cà phê. Cây có tán lớn, màu xanh đậm, lá hình oval. Quả hình bầu dục, mỗi quả chứa hai hạt cà phê. 

Ở Việt Nam loại cà phê này ít phổ biến hơn so với cà phê Robusta do đặc tính chống chịu sâu bệnh kém, tuy nhiên cũng có một số vùng sinh thái phù hợp cho cây cà phê Arabica.

Hiện tại, cà phê Arabica được trồng nhiều ở vùng Bảo Lộc, Bảo Lâm (Lâm Đồng), M'Đrăk (Đăk Lăk) và một số khu vực ở Miền Bắc.

Trước đây, mọi người uống cà phê nguyên chất chỉ bởi vị đắng và hương thơm của cà phê. Nhưng hiện nay, nhiều người chọn uống cà phê nguyên chất không chỉ bởi vị đắng mà còn có độ chua cũng như hương thơm đa dạng và phong phú màn cà phê mang lại.

Trên Thế Giới, để đánh giá cà phê nguyên chất ngon, người phương Tây thường dùng cà phê Arabica để đánh giá. Vì cà phê Arabica nguyên chất có hương vị rất phong phú, đắng nhẹ, hơi chua, thanh, có hương hoa quả. 

Vị chua nhẹ chuyển dần sang đắng, thơm nhẹ hương trái cây, hương hoa và vị ngọt tự nhiên như mật ong được xem là mùi vị đặc trưng của Arabica. Hơn nữa, cà phê Arabica từng dòng cũng sẽ có hương vị khác nhau. Như Typica sẽ có vị chua chua như quả táo kết hợp với vị ngọt ngào tạo nên hương vị tổng thể cân bằng.

Còn Moka sẽ có vị đắng nhẹ, hơi chua và một chút chất béo. Cà phê Moka (sau khi pha) có hương thơm nồng nàn, kéo dài trong quá trình thưởng thức. 

Hàm lượng caffeine có trong hạt Moka > 1.0%. Cafe Bourbon Arabica lại cho bạn một trải nghiệm vị giác khác. Nó có vị ngọt và vị chua thanh dễ chịu và đa dạng tầng hương, ngả dần về vị ngọt, thoang thoảng hương vị của rượu vang. Hương vị cuối thường khác nhau bởi quá trình canh tác, độ cao, chất dinh dưỡng,...

Khi uống cà phê Arabica nguyên chất, bạn sẽ có cảm giác rất thoải mái, thư giãn và dễ chịu như khi bạn  uống chocolate hơn là cà phê do hàm lượng cafein thấp hơn so với Robusta. 

Các thương hiệu cà phê nổi tiếng trên Thế Giới, các quán kinh doanh cà phê đều muốn có cà phê Arabica để tạo nên nét riêng cho ly cà phê của mình. Chỉ cần thay đổi tỉ lệ giữa hai loại hạt Arabica và Robusta một chút là có thể tạo ra một hương vị riêng biệt độc đáo.

Cà phê Cherry

Cà phê Cherry hay cà phê mít gồm 2 giống chính là Liberia và Excelsa. Loại cà phê này không được phổ biến lắm, nhưng có khả năng chống chịu sâu bệnh rất tốt và năng suất cao. Nó được trồng ở những vùng đất khô đầy gió và nắng của vùng Cao Nguyên. Hạt cà phê vàng, sáng bóng rất đẹp. 

Hương thơm thoang thoảng mùi mít chín khi để quả tự chín và lên men. Nếu chế biến ướt thì mang hương thơm trái cây tự nhiên, mùi cam quýt, có vị chua đặc trưng, ngọt hơn Arabica

Cà phê Culi

Culi là những hạt cà phê no tròn, thường gọi là cà phê Bi. Là những hạt cà phê được lấy từ quả cà phê có một lõi duy nhất. Những hạt cà phê này là kết quả của sự đột biến, khiến cho chúng phát triển thành hình dạng tròn đầy đặn hơn. 

Cà phê Culi nguyên chất khi pha sẽ vị đắng gắt, hàm lượng caffeine cao, nước đen sóng sánh. 

Để đảm bảo cho việc rang cà phê, cà phê Culi được tách riêng ra và rang xay riêng. Giá của cà phê Culi thường cao hơn giá của cà phê cùng chủng loại tương ứng do sản lượng này rất hiếm, chỉ khoảng 5% cà phê thu hoạch mỗi vụ.

Độc đáo, tinh tế, có hậu vị, có chiều sâu, có “cá tính”, có nét riêng… nổi bật hơn hẳn so với các hạt cà phê thông thường khác trong cùng vụ mùa. Do sản lượng hiếm hoi, và nhất là do hương vị quý giá, độc đáo, nên cà phê Culi được những tín đồ cà phê gọi là hạt “trân châu” trong vương quốc cà phê. 

Cà phê Culi nguyên chất nếu được rang theo chế độ rang riêng biệt và kỹ thuật đúng đắn sẽ là sản phẩm được xếp hạng cao cấp. Vì bắt nguồn từ hạt cà phê của các chủng loại cà phê khác nhau nên cà phê Culi có thể dễ dàng kết hợp, kết hợp với các loại cà phê khác như Arabica, Robusta… để cho ra một sản phẩm độc đáo, đặc biệt hơn, phù hợp với thị hiếu của người tiêu dùng.

Thông thường, Culi có 2 dòng cà phê Culi thông dụng: Culi Robusta, Culi Arabica. Trong khi cà phê Culi Robusta ngon do có vị đắng mạnh mẽ hơn so với Robusta thì Culi Arabica ngon do có vị chua thanh độc đáo, mùi hương thơm hơn Arabica.

Culi Robusta có hương thơm tốt hơn, có mùi mạch nha và bánh mì cháy xen lẫn rất nhẹ và tinh tế mùi hoa quả chín nên mùi thơm khá hấp dẫn. Vị Culi Robusta không đậm hơn hơn nhưng có nét đặc trưng riêng, ngon, hấp dẫn cách riêng, rất thú vị.

Culi Arabica có hàm lượng caffeine và độ đậm đà được tập trung vào trong nhân, vì vậy, nó có vị đậm đà hơn so với Arabica thông thường.

Cà phê Moka

Cà phê Moka là một trong những các dòng cà phê ngon nổi tiếng thuộc chi Arabica. Ở Việt Nam, Moka là cà phê hiếm, luôn có giá cao hơn các loại khác. Hiện tại, Cầu Đất Lâm Đồng là địa phương duy nhất trồng loại cà phê này tại Việt Nam.

So với những giống Arabica khác thì Moka là một giống cây khó trồng, dễ bị sâu bệnh và mất rất nhiều công chăm sóc. Vì vậy nó cũng có những đặc điểm riêng biệt về hình dạng cây, quả và hương vị đặc trưng.

Khi thưởng thức một ly Moka nguyên chất 100%, bạn sẽ cảm nhận được vị đắng nhẹ, xem lẫn trong đó là một chút chua thanh và vị béo của phần dầu bên trong hạt cà phê. Khi uống, cái đắng lan tỏa trong miệng rồi xuống cuống họng, nhưng chỉ vài giây sau mùi hương nồng nàn và vị ngọt mới xuất hiện.

Hạt moka lớn và đẹp hơn nhiều so với giống khác. Hương thơm của nó rất đặc biệt, rất sang trọng, ngây ngất, vị hơi chua một cách thanh thoát, dành cho người sành điệu.

Cà phê Moka có hạt nhỏ và đều, màu nâu đậm và có một lớp dầu trên bề mặt hạt. Vị của cà phê Moka rất đặc trưng, có hương thơm đặc biệt, hậu vị cay nồng và chút chua nhẹ. Điểm khác biệt của loại cà phê này so với các loại cà phê khác là do quá trình rang xay được thực hiện với một phương pháp đặc biệt.